VI Konwencja PTSM. Badanie polityki zagranicznej państwa

W pierwszym z nich polityka zagraniczna będzie pojmowana jako swoisty fenomen, proces i zjawisko o określonej strukturze i funkcjach. Ta część dyskursu będzie zorientowana na próbie odpowiedzi na pytanie czym w istocie jest polityka zagraniczna.

Natomiast drugi nurt będzie stanowić próbę poszukiwania odpowiedzi na pytanie jak badać politykę zagraniczną. W tej części polityka zagraniczna będzie przedmiotem teoretycznych rozważań w tym także prób modelowania.

W zasygnalizowanym podziale merytorycznym naukowego dyskursu, który będzie przedmiotem Konwencji należy jednak mieć na względzie złożoność procesu, jakim jest polityka zagraniczna. Z jednej bowiem strony łączy on przenikającą się sferę wewnętrznej aktywności państwa z zewnętrzną,
w przypadku której z kolei istnieje konieczność uwzględnienia oddziaływania środowiska międzynarodowego, z drugiej natomiast rządzi się logiką i gramatyką działań o różnym charakterze – politycznym, ekonomicznym i kulturowym.

Mając na uwadze powyższe refleksje i wskazówki, w pierwszym z zasygnalizowanych nurtów dyskursu, w którym polityka zagraniczna rozumiana jest jako fenomen o charakterze procesualnym i przedmiotowo-podmiotowym, uwaga Uczestników koncentrować się będzie wokół trzech współzależnych elementów konstytuujących strukturalny jego charakter:

1. Sferze motywacji, wartości i preferencji związanych z realizacją interesu. Konieczne przy tym jest rozróżnienie między subsystemowymi (państwowymi) uwarunkowaniami preferencji oraz systemowymi – wynikającymi z logiki funkcjonowania systemu międzynarodowego. Chodzi o preferencje takie jak: bezpieczeństwo, rozwój, tożsamość.
2. Obszarze decydowania w polityce zagranicznej, rozumianego jako proces o charakterze sekwencyjnym, mających jednak charakter zmienny w czasie i przestrzeni, uzależniony od szeregu zmiennych zależnych i niezależnych, który wyklucza jego postrzeganie li tylko jako czarnej skrzynki czy racjonalnego aktora.
3. Wymiarze implementacji decyzji, czyli praktycznej realizacji polityki zagranicznej, w tym doboru narzędzi, ich zmienności w czasie i elastyczności w zależności od stanu środowiska wewnętrznego i zewnętrznego państwa. Kluczowe będą tutaj kategorie: polityka bezpieczeństwa, polityka handlowa, polityka kulturalna, negocjacje, wszelkie formy dyplomacji, strategie międzynarodowe państw.

Drugi, wskazany nurt dyskursu, który stanowi próbę teoretycznego ujmowania polityki zagranicznej, w tym teorie i modele stosowane w badaniu polityki zagranicznej, pozwala oprzeć rozważania na dwóch metodologicznych założeniach:

1. Uwzględnieniu jednego z głównych postulatów badawczych ostatnich lat czyli podejścia transdyscyplinarnego, zawierającego różne paradygmaty i toolboxy. Uczestnicy Konwencji mają świadomość trudności eksplanacyjnych w ramach pojedynczych teorii, stąd coraz częstsze odwoływanie się do eklektyzmu jako metody pogłębiającej adekwatność proponowanych modeli do złożoności otaczającej nas rzeczywistości.
2. Operacjonalizacji omawianych czy proponowanych podejść teoretycznych. Bowiem tylko dowód w postaci analizy przypadków (case study), w którym zostanie zastosowane określone podejście czy paradygmat nadaje analizie w pełni naukowy charakter uwiarygadniając w praktyce przedstawioną propozycję badawczą.